چرایی اهمیت حمایت از کودکان

حمایت خانواده از کودکان چتری است که هر کودک نیاز دارد تا زیر سایه‌ی آن بایستد. این حمایت به چند دسته تقسیم می­ شود:

• حمایت پیش از تولد در دوران جنینی

طبق نظریات علمی، افراد از دوران جنینی تحت تاثیر محیط رشد خود قرار دارند، به همین دلیل آسیب­ پذیر هستند و باید مورد حمایت پدر و مادر خود قرار گرفته و مراقبت شوند. در بازه زمانی ۹ ماهه پرورش جنین، وظیفه مادر تغذیه سالم، دور بودن از استرس، اضطراب و محیط ­های آلوده همچنین تحت نظر پزشک متخصص بودن است. وظیفه پدر نیز مراقبت از مادر و فراهم ­کردن محیطی آرام برای رشد جنین در رحم مادر خواهد بود. در مورد کودکان بی­ سرپرست اما به دلیل این­که خانواده معمولاً از وضع مالی و اجتماعی خوبی برخوردار نیست شرایط بسیار متفاوت است. عدم سواد کافی پدر یا مادر، اعتیاد، بیکاری و مشکلات مالی، خشونت عاطفی مرد خانواده نسبت به همسر خود، بیماری­های روحی، روانی و … باعث شده­ است تا کودک بی­ سرپرست از دوران جنینی در معرض انواع آسیب ها قرار گیرد. بنابراین به سختی می توان گفت که این کودکان دوران جنینی مناسبی را می‌گذرانند و مورد حمایت خانواده قرار دارند.

• حمایت جسمی و جانی

نوزاد موجود بی­ دفاعی است که از لحظه تولد به مراقبت و محافظت نیاز دارد. انتظار می ­رود که در وهله اول مادر و پدر این وظیفه را برعهده گرفته و از کودک خود حمایت کنند. این امری طبیعی و انسانی است اما مشکل از جایی شروع می‌شود که بعضی از خانواده­ ها مسئولیت ­پذیر نبوده و فرزند خود را رها می­ کنند یا به دلایل مختلف از جمله ناتوانی مالی، اعتیاد و مشکلات معیشتی یا نامشروع بودن نوزاد، فرزندان خود را می‌فروشند، که خود ریشه در آسیب‌هایی که در کودکی به والد وارد شده و در بزرگسالی نمود پیدا ­کرده است دارد. بدیهی است افراد از بدو تولد تا زمانی­که بتوانند نیازهای اولیه خود را برطرف کنند احتیاج دارند تا در درجه اول نیازهای جسمی و جانی آنان توسط پدر و مادر برآورده­ گردد .نیازهایی هم­چون تغذیه، پوشش مناسب و مصون ماندن از خطرات احتمالی که به جسم و جان کودک آسیب وارد خواهد کرد، از جمله این نیازها است.

کودک تا ۲ سالگی نیازمند تغذیه با شیر مادر است. این مهم نیازی مبرم و غیرقابل انکار است که معمولاً کودکان در خانواده ­های نابسامان از آن محروم هستند. اعتیاد، تعذیه نامناسب، استرس بالا، مورد خشونت قرار گرفتن از مواردی است که شیر مادر را برای کودک غیر قابل استفاده می‌کند و از آن­جایی که این خانواده­ ها بضاعت مالی تهیه شیرخشک را نداشته، کودک تغذیه مناسب ندارد و دچار مشکلات رشدی خواهد شد.

• حمایت عاطفی و روحی

یکی از مهم­ترین مباحث تربیت و رشد فرزندان در هر خانواده میزان آرامشی است که کودک در محیط خانه دریافت می‌کند. توجه به مسائل عاطفی و محبت به کودک یکی از اساسی­ترین وظایف پدر و مادر محسوب می‌شود. با یک بررسی ساده متوجه خواهیم شد که کودکان بدسرپرست در چارچوب خانواده از این نعمت نه تنها برخوردار نیستند بلکه با بسیاری از خشونت­های خانگی، جسمی، جنسی، روانی و روحی نیز مواجه می‌شوند که شخصیت و عزت نفس آنان در اولین جوامعی که با آن روبرو شده­اند دچار خدشه می­شود.

احساس امنیت در دوران کودکی جز در آغوش گرم خانواده به افراد داده نمی­شود. معمولاً در خانواده­هایی که پدرو مادر از یکدیگر جدا شده­اند، محیط خانه دائماً متشنج بوده و کودک شاهد بحث و مشاجره­ی والدین است. این موضوع سبب می‌شود که کودک در سنین بزرگسالی در تله­های شناختی گرفتار شده و دچار آسیب­های روانی گردد.

• حمایت مالی

فراهم کردن شرایط یک زندگی عادی، دیگر مقوله مهم در زمینه تعهدات خانواده نسبت به فرزندان است. خانواده کودکان کار با اجبار کودک به کار کردن در سنین کم نه تنها حمایت مالی از فرزند خود نداشته بلکه او را وسیله­ ای برای امرار معاش و تامین منابع مالی خانواده قرار می‌دهند که خود نوعی خشونت و تجاوز به حقوق کودک محسوب می‌شود؛ زیرا یک فرد در دوران طفولیت آماده وارد شدن به جامعه نیست و با این شرایط در معرض بسیاری از خطرات جسمی و روحی قرار می‌گیرد.

ضمن این­که اگر کودکی به آن حد از درآمد مالی تعیین شده توسط خانواده در روز نرسد، علاوه بر این­که نسبت به خود حس بدی پیدا کرده و فکر می‌کند که نتوانسته وظیفه خود را به سرانجام برساند، با تمام وجود در اضطراب و استرس بالایی قرار می‌گیرد که ناشی از ترس واکنش خانواده به این موضوع است. به وفور در مترو و خیابان­ها دیده ایم که کودکی با لحن التماس­ گونه می­ خواهد که از او کالایی را خریداری کنیم تا وقتی به خانه برمی­ گردد از طرف خانواده تنبیه نشود این یک مثال بارز برای اضطراب بالا ناشی از ترس است.

• حمایت آموزشی

حق دسترسی به شرایط آموزشی از حقوق مسلم هر انسان است که خانواده به عنوان اولین نهاد آموزشی باید به این مهم توجه داشته باشد. معمولاً پدر و مادر کودکان کار، خود در کودکی شرایط مناسبی را تجربه نکرده و در بحث انواع سواد (خواندن و نوشتن، ارتباطی، عاطفی، مالی، رسانه) بسیار ضعیف بوده­ اند با این حساب به آموزش فرزندان خود چندان اهمیتی نداده و به کودکان خود به چشم نیروی کار جهت کسب درآمد می‌نگرند. حمایت آموزشی در کنار دیگر حمایت­های یاد شده از ضروری­ ترین مسائل زندگی انسان است که نیاز به آگاهی‌بخشی به خانواده­ های کودکان نام­برده را دارد.

لازم به ذکر است پدر و مادرانی که امروزه درگیر آسیب‌های اجتماعی‌ شدند کودکان دیروز هستند که از آموزش درست برخوردار نبوده اند.